تعیین منشأ عناصر در خاک های اطراف کوره ذوب مس خاتون آباد، غرب استان کرمان

در این مطالعه آلودگی خاک های سطحی اطراف کوره ذوب مس خاتون آباد به عناصر جزئی و اصلی و منشأ عناصر آلاینده مورد ارزیابی قرار گرفته است. به این منظور تعداد 13 نمونه خاک سطحی به صورت شعاعی و در سه جهت اصلی شمال شرق، غرب و جنوب شرق نسبت به کوره ذوب برداشت شد. پس از هضم اسیدی قوی نمونه ها، غلظت کل عناصر توسط دستگاه icp-oes تعیین شد. نتایج بدست آمده نشان می دهد که میانگین غلظت عناصر آلومینیم، استرانسیم، مس، زیرکنیم، آرسنیک، مولیبدن، آنتیموان، کادمیم و نقره بر حسب mg/kg به ترتیب برابر 68161، 46/566، 69/125، 84/111، 64/14، 29/1، 05/1، 27/0 و 26/0 می باشد. میانگین غلظت عناصر استرانسیم، مس، آرسنیک، مولیبدن، آنتیموان و نقره نسبت به ترکیب میانگین خاک های جهانی بالاتر است و بالاترین غلظت عناصر مس، آرسنیک، مولیبدن، آنتیموان، کادمیم و نقره در نزدیک ترین نمونه های برداشت شده نسبت به کوره (فاصله 1 کیلومتری) مشاهده می شود. به منظور تشخیص منشأ عناصر از ضرایب زمین شیمیایی شامل ضریب غنی شدگی (ef) و شاخص زمین انباشت (igeo)، و نیز از آنالیز آماری تحلیل مؤلفه اصلی (pca) استفاده شد. نتایج بدست آمده نشان می دهد که عناصر آرسنیک، آنتیموان، کادمیم و نقره دارای منشأ غالباً انسان زاد، عناصر مس و مولیبدن دارای هر دو منشأ انسان زاد و طبیعی، و عناصر آلومینیم، استرانسیم و زیرکنیم دارای منشأ طبیعی هستند.  نتایج حاصل از تجزیه دوده منتشره از کوره ذوب، مؤید این نتیجه گیری است.